က်ားထင္ၿပီးထိတ္လန္႕ေနခဲ့ရမွ အျဖစ္မွန္သိလိုက္ရတဲ့အခါ

အိႏၵိယနိုင္ငံ အေနာက္ဘဂၤလားျပည္နယ္ Kolkata နားက Howrah မွာ ေၾကာင္တံငါကို က်ားနဲ႔မွားၿပီး ထိတ္လန႔္မွုျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ျဖစ္ပြားပုံက ဩဂတ္စ္လ ၃၁ရက္ေန႔မွာ လူငယ္ေလးအခ်ိဳ့ဟာ ေၾကာင္တံငါကိုေတြ႕ခဲ့ရာက တစ္ခါမွမျမင္ဖူးတဲ့အတြက္ အခ်င္းခ်င္းက်ားေတြ႕ခဲ့တယ္လို့ ျပန္ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္အဲ့ဒီကေန စကားစကားေျပာပါမ်ားေတာ့ ကားကာေၾကာင္ကေနက်ားျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။

ေၾကာင္တံငါဟာ အိမ္ေမြးေၾကာင္ ထက္ႀကီးၿပီး အေကာင္ႀကီးရင္ ၁၆ ကီလိုဂရမ္ အထိေလးပါတယ္ ။ အခု Howrah ေဒသမွာ က်ားေတြ႕တဲ့သတင္းကို ေဒသဆိုင္ရာ ဆိုရွယ္မီဒီယာ သတင္းဌာန အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ထပ္ဆင့္ေဖာ္ျပၾကရာကေန တနယ္လုံး က်ားလန႔္တဲ့အျဖစ္ေရာက္ကုန္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအေနာက္ ဘဂၤလားေဒသမွာ က်ားမေတြ႕ရတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာၿပီျဖစ္ပါတယ္။လူအခ်ိဳ့ဟာ ရိုးရာလက္နက္ေတြကိုင္စြဲၿပီး ညဘက္မွာက်ားရွာထြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။သစ္ေတာနဲ႔သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနက CCTV နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေၾကာင္တံငါကိုေတြ႕ခဲ့ၾကပါတယ္။

Howrah Joint Environment Forum ရဲ့ အတြင္းေရးမွူး Shubhdeep Ghosh က အခုလိုျဖစ္ရတာဟာ လူေတြဟာ သားရိုင္းတိရိစၧာန္ ဗဟုသုတ နည္းပါးၿပီး ထိန္းသိမ္းမွု ပညာေပးအ ၚားနည္းလို့လို့ဆိုပါတယ္။ ဒါလည္းအမွန္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို့ ငယ္စဥ္က စာေပဗိမာန္ လက္စြဲ စာစဥ္ထဲမွာ ျမန္မာ့ေတာရိုင္း တိရိစၧာန္မ်ားစာအုပ္ကို ဖတ္ဖူးၿပီး ေၾကာင္တံငါ၊ အင္းက်ား၊ ေၾကာင္ဝံပိုက္၊ ေၾကာင္နံ့သာစတဲ့ေၾကာင္မ်ိဳးရင္းေတြအေၾကာင္းကိုဖတ္ဖူးပါတယ္။

အခုေခတ္ကေလးေတြခမ်ာမွာ ျမန္မာ့သားငွက္မ်ိဳးရင္းေတြ ဘာရွိမွန္းသိခြင့္မရၾကေတာ့ေလာက္ေအာင္ ပညာေပးမွုအားနည္းလြန္းပါတယ္။ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတာက တခ်ိန္ကဧရာဝတီတိုင္းထဲမွာ ေပါေပါေလာေလာေတြ႕ခဲ့တဲ့ေၾကာင္တံငါဟာ ျမန္မာျပည္မွာမ်ိဳးတုန္းလုနီးနီးျဖစ္သြားတာပါပဲ။ အရင္ကဆိုရင္ မိန္းမလွကၽြန္းလို ဒီေရေတာေတြမွာ ေၾကာင္တံငါကို ေပါေပါမ်ားမ်ားေတြ႕ရခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္စိတ္ပ်က္တာက ျမန္မာျပည္မွာ ရွားပါးမ်ိဳးစိတ္ေတြကို အေပ်ာ္သတ္စား၊ သစ္ခုတ္ရင္းသတ္စားၾကတာပါပဲ။

၁၉၉၈တုန္းက က်ေနာ္ေရာက္ေနတဲ့ရြာမွာ သားအမိသားအဖသုံးေယာက္ ငပုေတာဘက္က ေတာတက္ၿပီး သစ္လုံးျခမ္းသြားေကာက္ပါတယ္။ သူတို့က အိမ္ေဆာက္ဖို့ သစ္လုံးေတြကို ပါးပုတ္ရာကထြက္လာတဲ့ သစ္လုံးျခမ္းေတြကို သြား ေတာင္းၾကတာပါ။ သစ္လုံးကို ပါးပုတ္တယ္ဆိုတာက သစ္လုံးကိုေလးေထာင့္ျဖစ္ေအာင္ေဘးသားေတြကို လႊနဲ႔တိုက္ထုတ္လိုက္တာပါ။အဲ့လိုသစ္သြားေတာင္းရင္း ေၾကာင္တံငါကိုေတြ႕ေတာ့ ဖမ္းၿပီးသတ္စားသတဲ့။

ေတာထဲမွာမီးဖိုၿပီး ေၾကာင္ကိုအေမြးမီးျမႇိုက္ကာဖက္ေတြနဲ႔အထပ္ထပ္ထုပ္ၿပီး မီးဖိုေအာက္မွာတြင္းတူးၿပီးျမႇုပ္ထားသတဲ့။ေနာက္ေတာ့ေဖာ္ၿပီးဟင္းခ်က္စားတာ အေရခြံကအဆီေတြနဲ႔ဆူၿပီး ဝက္သားလိုစားေကာင္းသတဲ့။ ေၾကာင္တံငါမွာေရေပၚေပၚေစတဲ့အဆီျပင္ပါတာကိုး။ေနာက္ေန႔လည္းက်ေရာ ငွက္ဖ်ားအႀကီးအက်ယ္ျဖစ္တာနဲ႔ သစ္ေတြကိုထားကာ ရြာကိုေခ်ာင္းအတိုင္းေလွအျမန္ေလွာ္ပီးျပန္လာခဲ့ၾကတယ္။

တိုက္နယ္ေဆး႐ုံမွာ က်ေနာ့္အကိုႀကီးကၾကည့္လိုက္ေတာ့ မရေတာ့ဘူးအိမ္ျပန္ ေခၚပါလို့ေျပာၿပီး သူတို့အိမ္ျပန္ေရာက္တာမၾကာဘူးနဲ႔ဆုံးတာပဲ။ေတာမွေတြ႕တဲ့ ေႀကာင္သားကို ဖက္နဲ႔မီးျမႇိုက္စားလို့ ငွက္ဖ်ားျဖစ္တယ္လို့ သူတို့ကယူဆၾကတယ္ ။ အဲ့ဒီတုန္းကေတာ့ က်ေနာ္က ေရနဲ႔ေၾကာင္နဲ႔မဆိုင္ဘူး။Anopheles အေနာ္ဖလိျခင္ေၾကာင့္ငွက္ဖ်ားျဖစ္ရတာလို့ ရွင္းျပခဲ့ေသးတယ္။ အခုသာဆိုရင္ေတာေၾကာင္ေတြကိုသတ္မစားေအာင္ ဘာမွေျပာေနမွာမဟုတ္ဘူး။

“Recent photographic records of Fishing Cat Prionailurus viverrinus (Bennett, 1833) (Carnivora: Felidae)in the Ayeyarwady Delta of Myanmar” ဆိုတဲ့ စာတမ္းထဲမွာ WCS Myanmarမွ ဦးနိုင္လင္းတို့က ဧရာဝတီတိုင္းမွာရွားရွားပါးပါးေတြ႕ရေသးတယ္လို့ဆိုပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ေက်းဇူးျပဳၿပီးဆက္လက္ထိန္းသိမ္းၾကေစခ်င္ပါတယ္။

ေၾကာင္တံငါေတြဟာမ်ိဳးတုန္းေပ်ာက္ကြယ္ဖို့ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရတဲ့ Vulnerable IUCN 3.1 စာရင္းေပါက္ေနပါၿပီ။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘိုကေလးနားက ေရလယ္ကၽြန္းတို့၊ မိန္းမလွကၽြန္းတို့လို ဒီေရေတာေတြမွာပဲ က်န္ေတာ့တယ္လို့ယူဆရပါတယ္ ။ အဆိုးဆုံးက ျမန္မာ့ရွားပါးသားငွက္တိရိစၧာန္ေမြးသူမ်ား group လိုမ်ိဳး Facebook မွာ group လုပ္ကာ ရွားပါးသားငွက္မ်ားကို ေမြးျမဴဖို့ဝယ္ယူေရာင္းခ်တာေတြလုပ္တာပါ။

အဲ့ဒီမွာသစ္ေၾကာင္တစ္ေကာင္ေလာက္ဝယ္ခ်င္တာ၊ ေမ်ာက္ဝယ္ခ်င္တာ၊ ေတာငွက္ေရာင္းတာ၊ ေၾကာင္နံ့သာ၊ ေႁမြပါ၊ ဝက္ဝံစတဲ့ အိမ္မွာမေမြးသင့္တဲ့ အားလုံးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ေနာင္လာေနာက္သားအတြက္အေမြ ရွားပါးသားငွက္ေတြကို တကိုယ္ေကာင္းဆန္ကာ အိမ္မွာေမြးျမဴဖို့ လုပ္ေနတာကို စိတ္ပ်က္ စရာေတြ႕ရပါတယ္ ။ သစ္ေတာဌာနကလည္း ဘာလုပ္ေနမွန္းမသိပါ။ ဖုန္းနံပါတ္ ပါတာပဲ၊ အေကာင့္ပါတာပဲ လိုက္လို့ရတာပဲ။

ဒီလိုျမန္မာ့မ်ိဳးရင္းသားငွက္ တိရိစၧာန္ေတြကို ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ေမြးျမဴေနရင္ ျမန္မာ့မ်ိဳးရင္းဇီဝမ်ိဳးကြဲေတြ မ်ိဳးတုန္းေပ်ာက္ကြယ္ သြားဖို့ပဲရွိပါေတာ့တယ္။ စင္ကာပူမွာက်ေနာ္တို့ တကၠသိုလ္တက္တုန္းက အ​ေဆာင္ေနစဥ္မွာ ျပတင္းေပါက္နားမွာ ေတာဝက္၊ ေမ်ာက္၊ ဖြတ္၊ ရွားပါးေက်းငွက္စတဲ့ေတာသတၱဝါေလးေတြကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ထဲမွာေတာင္ေဟာ္တယ္မွာေနစဥ္ က်ေနာ့္အခန္းေအာက္ဖက္ သစ္ပင္ႀကီးမွ ာသိမ္းငွက္ႀကီးလာနားတာေတြ႕ရပါတယ္။တေလာကညီမတစ္ေယာက္ ေအာင္ေလာင္ငွက္ႀကီးအိမ္မွာ လာနားတာတင္ထားပါေသးတယ္။က်ေနာ္ေရကူးကန္သြားရင္ ဇီးကြက္ေတြ၊ လင္းဝက္ေတြ ေျမာင္းေဘာင္ေပၚမွာေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

အဲ့ဒီေတာ့ သဘာဝသားငွက္ေတြဟာ စင္ကာပူမွာသဘာဝအတိုင္းရွိေနပါတယ္။ သူတို့လိုေျမမရွိသူေတာင္ထိန္းသိမ္းနိုင္ရင္ က်ေနာ္တို့က ပိုေတာင္ထိန္းသိမ္းနိုင္ပါတယ္။အခုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ခရီးသြားရင္လည္း စားေသာက္ ဆိုင္ေတြမွာ လူေတြျပဖို့ ဝက္ဝံေတြ၊ ေမ်ာက္ေတြ၊ ေတာေၾကာင္ေတြေမြးထားတာ မလုပ္သင့္ပါ။ ဒီသားငွက္တိရိစၧာန္ေတြဟာ ေတာထဲမွာလြတ္လြတ္လပ္လပ္သြားလာလွုပ္ရွားရမွ စိတ္ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္တာပါ။အခုလိုအိမ္မွာဆိုင္မွာေမြးျမဴထားတာဟာ ရွားပါးမ်ိဳးစိတ္ေတြကို မ်ိဳးတုန္းေအာင္တဖက္တလမ္းကလုပ္ေနတာနဲ႔အတူတူပါပဲ။

သူတို့ေတြဟာအိမ္မွာၾကာၾကာအသက္မရွင္ပါ။ အခုကိုဗစ္ကပ္ေရာဂါမွာ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ သားရိုင္းတိရိစၧာန္ေမြးျမဴေရးကိုစတင္ႏွိပ္ကြပ္ေနပါၿပီ။ကိုဗစ္အစဟာ ေတာတိရိစၧာန္နဲ႔လူနဲ႔ထိေတြ႕မွုကေန စတင္ကူးစက္တာျဖစ္နိုင္တယ္လို့ အားလုံးကသိထားၾကပါတယ္။Lab ထဲမွာေမြးၿပီးသုေသသနလုပ္တာေတာင္သတိထားရပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဧၿပီလတုန္းကေမ်ာက္ကိုသုေသသနလုပ္ရင္း လူတစ္ေယာက္ေရာဂါကူးကာေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

အဲ့ဒီလိုတစ္ေယာက္ကေနစရင္း mutation ေတြ ၾကားခံသတၱဝါနဲ႔လူမွာျဖစ္ရင္း ကပ္ေရာဂါအထိဆိုက္ေရာက္သြားတာ အခုလက္ေတြ႕ပါ။ကဲစာရွည္သြားၿပီမို့ ေနာင္လာေနာက္ သားကေလးေတြ ဗဟုသုတရဖို့ ေၾကာင္တံငါအေၾကာင္းကို ကေလးေတြအတြက္ ေနာက္ post မွာထပ္ေရးေပးပါမယ္။ျမန္မာ့သားငွက္တိရိစၧာန္မ်ားဟာ မ်ိဳတုန္းလုနီးနီးျဖစ္ေနၿပီမို့ အခ်ိန္မီထိန္းသိမ္းေပးၾကဖို့ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ source ; Richard Myo Thant