မွတ္သားဖြယ္ရာ ေရွးလူႀကီးသူမတို႕၏ ဆိုရိုးစကားမ်ား
|မွတ္သားဖြယ္ရာ ေရွးလူႀကီးသူမတို႕၏ ဆိုရိုးစကားမ်ား
(၁) မေဟာင္တတ္ေသာ ေခြးသည္ ကိုက္တတ္၏ ။ စကားမေျပာဘဲ ဆိတ္ဆိတ္ေနသူသည္ မိုက္တတ္၏။
(၂) အေကာင္းေျပာလ်င္ ခ်က္ခ်င္း ၀မ္းမသာပါႏွင့္၊ မေကာင္းေျပာလ်င္လည္း ခ်က္ခ်င္း ၀မ္းမနည္းပါႏွင့္။
(၃) ကန္ဖူးေသာ ျမင္းသည္ ကန္ခ်က္ကို မေမ့။လူသည္လည္း အက်င့္ပ်က္ကို မေမ့။
(၄) ထိုင္သည့္အခါ ေအာက္ကို ၾကည့္ပါ။ ထသည့္အခါ အေပၚကိုၾကည့္ပါ။
(၅) မပုပ္ေသာ အသီးကို ပိုးမထိုး။ မရွိေသာသူကို သူခိုးမခိုး။
(၆) လက္ေျခတို႔သည္ ၀မ္းဗိုက္၏ ေက်းကြၽန္ျဖစ္သည္။ မည္သူကမွ် အလကား ေခၚမေကြၽးနိုင္။
(၇) ခေမာက္သည္ လူ၏ဦးေခါင္းႏွင့္ မကင္း၊ လူတိုင္းသည္ အခ်စ္ ႏွင့္ မကင္း။
(၈) ႏႈတ္ခမ္း႐ြဲ႕ သူသည္ ဆဲေရးတတ္၏၊ မာနႀကီးသူသည္ စကားက်ဲ၏။
(၉) ဦးခ်ိဳမေကာင္းေသာ ႏြားကို မေမြးပါႏွင့္၊ အလုပ္မလုပ္ဘဲ ေလလြင့္ေနသူကို မေကြၽးပါႏွင့္။
(၁၀) အစားေၾကာင့္ ခ်စ္ခင္တတ္၏၊ စကားေၾကာင့္ မုန္းတတ္၏။
(၁၁) ျမန္ျမန္စားေသာ္ နင္တတ္၏၊ ျမန္ျမန္ေျပးေသာ္ ေခ်ာ္လဲတတ္၏။
(၁၂) ခ်စ္လွ်င္ လက္ေဆာင္အျဖစ္ အလကား ေပးရာ၏၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလ်င္ အမ်ားတကာကဲ့သို႔ ေစ်းယူရာ၏။
(၁၃) ႏႈတ္ခ်ိဳေသာ္ ပုခုံး သက္သာ၏၊ ႏႈတ္ခ်ိဳေသာ္ ဗိုက္ျပည့္၏။
(၁၄) ေရကန္ကို ဆဲဆိုလ်င္ ငါးသတၱဝါတို႔ စိတ္နာတတ္၏၊ ေခြးကို ဆဲဆိုေသာ္ အိမ္ရွင္သည္ စိတ္နာ တတ္၏။
(၁၅) အရိပ္ခိုေသာ္ အကိုင္းကို မခ်ိဳးရာ၊ မိုးႀကိဳး မပစ္ေသာ္လည္း ေႁမြကိုက္ တတ္၏။
(၁၆) က်ီးကန္းအား သစ္ေစးပုံးကို မေစာင့္ေစရာ၊ သူခိုးကို ဥစၥာထုပ္အား မေစာင့္ေစရာ။
(၁၇) အတူတကြ ဝိုင္း၀န္းစားမွ အရသာၿမိန္၏၊ အတူတကြ ဝိုင္း ၀န္းမမွ အေလးခ်ိန္ ေပါ့၏။
(၁၈) နက္ေသာေရသည္ အသံတိတ္ဆိတ္၏၊ ပညာရွိသည္ တိတ္တိတ္ ေနတတ္၏။
(၁၉) ေတာခ်ဳံကိုလည္း မပ်က္ေစရာ၊ ယုံကိုလည္း မလႊတ္ထြက္ေစရာ။
(၂၀) ၾကာပန္းကိုလည္းမႏြမ္းေစရာ၊ ေရကိုလည္း မေနာက္ေစရာ။
(၂၂) စားလို၍ ေမးျမန္းတတ္သည္။ ခိုးလို၍ ထိတ္လန့္ေအာင္ လုပ္တတ္သည္။
(၂၃) ေပ်ာ္႐ႊင္ခ်င္သူ၏ မ်က္ႏွာသည္ စပ္ၿဖဲၿဖဲ၊ ရည္းစားစကား ေျပာသူ၏ မ်က္ႏွာသည္ ေပ်ာ့ရဲရဲ။
(၂၄) အုပ္စုကြဲေသာႏြားသည္ အမဲသားျဖစ္၏။ အမ်ိဳးကြဲေသာသား သမီးသည္ တျခားသူ ျဖစ္သြား၏။
(၂၅) လူျဖစ္လာလ်င္ မအပါႏွင့္၊ မိမိေက်ာကို လွန္၍သူတစ္ပါအား မျပပါႏွင့္။
(၂၆) လက္က်ိဳးလ်င္ အကၤ်ီထဲတြင္သာ က်ိဳးပါေစ။
(၂၇) ေျပာၿပီးေသာစကား၊ ဓားျဖင့္ခုတ္မိသြားေသာ အရာ၊ က်ိဳးသြား ေသာ ေက်ာက္ခဲတို႔သည္ မူလအတိုင္း ျပန္မျဖစ္ေတာ့။
(၂၈) အေျပာႀကီးေသာသူသည္ က်ားအရွင္ကို ဖမ္းမိတတ္၏။
(၂၉) က်ီးကန္းကလည္း ဇီးကြက္ကို မစြပ္စြဲပါႏွင့္၊ ဇီးကြက္လည္းက်ီးကန္းကို မစြပ္စြဲပါႏွင့္။ ေအာ္သံခ်င္း သိပ္မထူးပါဘူး။
(၃၀) လူသည္ အသက္ရႉတာျခင္း ျခားနား၏။ တခ်ိဳ႕က ငွက္ေပ်ာသီးကို ဆားႏွင့္တို႔ စားခ်င္ၾက၏။
(၃၁) မကတတ္လ်င္ အိုးစည္တီးသူကို မစြပ္စြဲပါႏွင့္၊ မလုပ္တတ္လ်င္ သူမ်ားကို မစြပ္စြဲပါႏွင့္။
(၃၂) သကာလိုခ်ိဳေသာ တရားကို လူႀကိဳက္ရွား၏။ ပဲပုပ္လိုနံေသာ အစားအစာကို လူႀကိဳက္မ်ား၏။
(၃၃) သူတစ္ပါးကို ခိုင္းလ်င္ စိတ္တိုင္းမက်နိဳင္၊ နာေခါင္းျဖင့္ စားလ်င္ ဗိုက္မ၀။ ( အနံ႕ခံရ႐ုံျဖင့္ ဗိုက္မ၀ဟု ဆိုလို၏ )
(၃၄) သူတစ္ပါးကို လက္ညွိုးထိုး၊ ကိုယ္ဘက္ သုံးေခ်ာင္းတိုး။(လက္မႏွင့္ လက္ညွိုးသာ သူမ်ားဘက္ကို လွည့္၏၊ လက္ခလယ္၊ လက္သူႂကြယ္ႏွင့္ လက္သန္းသည္ ကိုယ့္ဘက္ကို လွည့္ေန၏)
(၃၅) ထက္လွစြာေသာ ဓားသည္ သူ၏ဓားရိုးကို ျပန္ၿပီး မခုတ္နိုင္။
(၃၆) အသြင္ေျပာင္းေသာ သမန္းက်ားသည္ ႏြားကို ေဖ်ာက္၏။ အသြင္ေျပာင္းေသာ သူသည္ အမ်ိဳးေပ်ာက္၏။
(၃၇) မကိုက္တတ္ေသာ ေခြးသည္ ေဟာင္၏။ ေငြမေခ်းသင့္ဘဲ ေခ်းေပးလ်င္ ဒူးေညာင္း၏။
(၃၈) ဆင္ေျပာင္ႀကီးသည္ သစ္တုံးႀကီိးကို ခ်ီနိုင္သကဲ့သို႔ စာကေလးသည္လည္း ျမက္ပင္ကို ခ်ီနိုင္ပါသည္။
(၃၉) မတ္တပ္ရပ္လ်င္ အေပၚထုတ္တန္းကို ၾကည့္ပါ၊ ထမင္းခ်က္လ်င္ ထမင္းက်န္ကို အရင္ၾကည့္ပါ။
(၄၀) ငါးရံ႕သည္ ေရထဲတြင္တစ္သက္လုံး ေနေသာ္လည္း မျဖဴ။ဗ်ိဳင္းသည္ ကုန္းေပၚေနေသာ္လည္း မမဲ။
(၄၂) ေခြးက သန္းကို ကိုက္ေသာ္လည္း သန္းမေသ၊ သန္းက ေခြးကို ကိုက္ေသာ္လည္း ေခြးမေသ။
(၄၃) ကံမေကာင္းလ်င္ သစ္ပင္ကို အမီျပဳေသာ္လည္း သစ္ပင္သည္ လဲက်၏၊ တိုင္ကို အမီျပဳေသာ္လည္း တိုင္သည္ လဲက်ရာ၏။
(၄၄) ဒုကၡေရာက္ခ်ိန္ ၀က္ဝံကို ေရွာင္စဥ္ က်ားႏွင့္ ၀င္တိုးတတ္၏။
(၄၅) ဝါးခေမာက္လုပ္သူ ဖက္ခေမာက္ကိုေဆာင္း၊ အိုးစည္လုပ္သူ ဝါးေခါင္းကို တီး။
(၄၆) ကိုရင္ကေလးသည္ ေၾကးစည္ႀကီးကို ရိုက္ခတ္၍ အၿမဲတမ္း ငို ေအာင္ျပဳ၏။ တစ္ခါတစ္ရံ ေၾကးစည္ႀကီးသည္ ကိုရင္ကေလးကို ျပန္ရိုက္ခတ္ေသာအခါ ကိုရင္ကေလးသည္ ေၾကးစည္ထက္ အၾကာႀကီး ငိုေနတတ္၏။ Crd ; အရွင္သုခမိႏၵ